Bigos Staropolski - Król Polskich Potraw

Bigos to nie tylko potrawa, to symbol polskiej gościnności i tradycji. Dowiedz się, jak przygotować prawdziwy staropolski bigos, który będzie dojrzewał w smaku przez dni i stanie się prawdziwą ozdobą każdego stołu.

Czas przygotowania: 3-4 godziny + czas dojrzewania
Porcji: 8-10 osób
Poziom trudności: Średni do trudnego

Historia Bigosu

Bigos, zwany również "kapustą polską", ma długą i bogatą historię sięgającą XIV wieku. W staropolskich dworach bigos był podawany podczas wielkich przyjęć i polowań. Legenda głosi, że im dłużej bigos się gotował i im więcej razy był podgrzewany, tym stawał się smaczeniejszy.

Adam Mickiewicz w "Panu Tadeuszu" poświęcił bigosowi słynny fragment: "Bigos dobry, gdy jako żuraw lecący, długą wędrówkę przez garnki odbywał; gdy z garnka do garnka częste przesiady, jako ptak wędrówny po różnych krajach składał na różnych trwożył się ogniach".

Prawdziwy staropolski bigos to synonim polskiej gościnności - zawsze był dość duży, żeby nakarmić każdego gościa, a jego przygotowanie było okazją do wspólnego spędzania czasu przy kuchni.

Składniki

Kapusta i warzywa:

  • 1 kg kapusty kiszonej
  • 0,5 kg kapusty świeżej
  • 50g suszonych grzybów (borowiki lub mieszanka)
  • 3 duże cebule
  • 4 ząbki czosnku
  • 2 marchewki
  • 2 liście laurowe
  • 5 ziaren ziela angielskiego

Mięso:

  • 0,5 kg wieprzowiny (łopatka)
  • 0,3 kg wołowiny (antrykot)
  • 0,3 kg boczku wędzony
  • 4 białe kiełbasy
  • 0,2 kg kabanos
  • 0,2 kg szynki wędzonej

Dodatki:

  • 3 łyżki smalcu
  • 2 łyżki koncentratu pomidorowego
  • 1 łyżka mąki
  • 1 szklanka wytrawnego wina czerwonego
  • 2 jabłka antonówki
  • 1 łyżka miodu
  • Sól, pieprz, majeranek
  • 1 litr bulionu mięsnego

Przygotowanie Składników

  1. Namocz grzyby: Suszone grzyby zalej ciepłą wodą i pozostaw na 2 godziny do namoczenia. Wodę po namaczaniu zachowaj - będzie potrzebna do gotowania.
  2. Przygotuj kapustę: Kapustę kiszoną przepłucz pod zimną wodą, jeśli jest bardzo kwaśna, i odsącz. Kapustę świeżą poszatkuj w cienkie paseczki.
  3. Pokrój mięso: Wszystkie rodzaje mięsa pokrój w kostkę około 2x2 cm. Kiełbasę pokrój w plastry grubości około 1 cm.
  4. Przygotuj warzywa: Cebule pokrój w kostkę, czosnek przeciśnij przez praskę, marchewki pokrój w kosteczkę.
  5. Przygotuj jabłka: Jabłka obierz, usuń gniazda nasienne i pokrój w kostkę.

Gotowanie Bigosu - Krok po Kroku

  1. Smaż mięso (30 minut): W dużym, grubościennym garnku rozgrzej smalec. Smaż kawałki mięsa partiami na średnim ogniu, aż się rumienią ze wszystkich stron. Wyjmuj i odkładaj na talerz.
  2. Przygotuj sofrito (15 minut): W tym samym garnku smaż cebulę do zeszklenia, dodaj czosnek i marchewkę. Smaż 5 minut, dodaj koncentrat pomidorowy i smaż kolejne 2 minuty.
  3. Dodaj mąkę (2 minuty): Posyp mąką i smaż, mieszając, przez około 2 minuty, aż mąka się lekko zarumieni.
  4. Deglazuj winem (5 minut): Dolej wino i energicznie mieszaj, zeskrobując przysmażone fragmenty z dna garnka. Gotuj 3-5 minut, aż alkohol się odparuje.
  5. Dodaj kapustę (10 minut): Dodaj kapustę kiszoną i świeżą, wymieszaj. Smaż około 10 minut, aż kapusta zacznie się przyrumieniać.
  6. Dodaj grzyby i mięso: Dodaj grzyby razem z wodą po namaczaniu, usmażone mięso, liście laurowe i ziele angielskie. Wszystko dokładnie wymieszaj.
  7. Zalej bulionem: Dolej tyle bulionu, żeby przykrył składniki. Dopraw solą, pieprzem i majerankiem.
  8. Duszenie (2-3 godziny): Przykryj garnuszek i duś na małym ogniu przez 2-3 godziny, co jakiś czas mieszając. W razie potrzeby dolewaj bulion.
  9. Dodaj kiełbasę (30 minut przed końcem): 30 minut przed końcem gotowania dodaj pokrojoną kiełbasę i kabanos.
  10. Finalne dodatki (15 minut przed końcem): 15 minut przed końcem dodaj szynkę, jabłka i miód. Dokładnie wymieszaj.
  11. Dopraw na koniec: Sprawdź smak i dopraw solą, pieprzem. Bigos powinien być dobrze wymieszany, soczysty, ale nie wodnisty.

Sekrety Idealnego Bigosu

Wybór kapusty

Najlepszy bigos powstaje z połączenia kapusty kiszonej i świeżej w proporcji 2:1. Kapusta kwaśna daje charakterystyczny smak, a świeża - delikatność.

Różnorodność mięsa

Im więcej rodzajów mięsa, tym bogatszy smak. Mięso surowe dodajemy na początku, wędzone i kiełbaski - pod koniec gotowania.

Czas to wszystko

Prawdziwy bigos potrzebuje czasu. Najlepiej smakuje następnego dnia po przygotowaniu, a każde podgrzanie pogłębia jego smak.

Suszenie grzybów

Suszone grzyby są kluczowe dla autentycznego smaku. Woda po namaczaniu to płynne złoto - zawiera wszystkie aromaty.

Dojrzewanie i Przechowywanie

Świeżo ugotowany bigos jest już smaczny, ale prawdziwa magia dzieje się w ciągu następnych dni. Bigos można przechowywać w lodówce do 5 dni, a każde podgrzanie sprawia, że smaki jeszcze bardziej się przenikają.

Zasady dojrzewania bigosu:

  • Pierwszy dzień - bigos jest już jadalny, ale smak jeszcze się kształtuje
  • Drugi dzień - wszystkie smaki zaczynają się łączyć
  • Trzeci dzień - bigos osiąga pełnię smaku
  • Czwarty-piąty dzień - szczyt smaków, bigos najlepszy

Przed każdym podawaniem podgrzej bigos powoli na małym ogniu, nie doprowadzając do wrzenia. Możesz dodać łyżkę świeżego masła dla dodatkowej kremowości.

Podawanie

Bigos staropolski tradycyjnie podaje się z chlebem żytnim lub pieczywem rustykalnym. Doskonale komponuje się z ziemniakami gotowanymi w mundurkach lub kopytkami. W czasach staropolskich podawano go z kieliszkiem wódki lub wytrawnym czerwonym winem.

Bigos można podawać jako główne danie na obiad, ale równie dobrze sprawdzi się jako część większego menu podczas przyjęć czy świąt. Jest to idealna potrawa na zimę - rozgrzewa i syci na długo.

Warianty Regionalne

Bigos mysliwski

Z dodatkiem dziczyzny (sarna, dzik) i jałowca. Tradycyjnie przygotowywany podczas polowań.

Bigos postny

Wersja bez mięsa, z większą ilością grzybów i dodatkiem grochu lub fasoli.

Bigos śląski

Z dodatkiem śliwek suszonych i większą ilością boczku. Ma słodko-słony smak.

Bigos kresowy

Z dodatkiem kaszy gryczanej i specjalnymi przyprawami wschodnimi.

Wartości Odżywcze (na porcję)

Kalorie: 380 kcal
Białko: 25g
Tłuszcze: 22g
Węglowodany: 25g
Błonnik: 8g
Witamina C: 45mg